fizyka wzory prawa zadania teoria, chemia teoria zadania wzory, modelarstwo szkutnicze

Epoki literackie

epoki literacki Romantyzm na komórkę, język polski

Pobierz program Język polski- Epoki literackie: Romantyzm


Aplikacja na telefon komórkowy
WYMAGANIA:
wyświetlacz o szerokości nie mniejszej niż 128pikseli
JAVA,
 
 
Ten materiał ułatwi Ci naukę w autobusie, tramwaju w pociągu. Nie musisz wyjmować książki, masz to w Swojej komórce…Wystarczy, że komórka obsługuje JAVA oraz ma wyświetlacz o szerokości, co najmniej 128 pikseli.
 


Przykładowy zrzut działającej aplikacji
 
ściąga na telefon komórkowy
 


Język polski- Epoki literackie: Romantyzm

Romantyzm - nazwą tą określa się epokę w historii sztuki europejskiej od lat 90. XVIII wieku do 40. XIX wieku. Jest on rozumiany jako prąd ideowy, literacki i artystyczny, który rozwinął się przede wszystkim w Europie Zachodniej i objawiał się przeważnie w poezji, malarstwie i muzyce. Romantyzm nie obejmował wszystkich obszarów sztuk plastycznych oraz nie wytworzył jednolitego stylu, dlatego nie stanowi epoki we wszystkich dziedzinach sztuki.
 
Cechy miłości romantycznej:
-posiada elementy stylu sentymentalnego
-zawiera przeżycia emocjonalne
-miłość platoniczna
-miłość tragiczna- nigdy się nie może spełnić -wiąże się z cierpieniem
 
Cechy dramatu romantycznego
- zrywa z trzema jednościami - brak jedności stylowej
- synkretyzm formy - wprowadzenie rozbudowanych elementów lirycznych
- pojawienie się bohatera romantycznego
- indywidualizacja języka bohaterów
- obecność elementów fantastyki i ludowych
 
Ludowość w literaturze - program nawiązywania do ludowej literatury, czerpania z niej motywów i wzorców stylistycznych, a niekiedy też przyswajanie właściwych jej postaw wobec świata, sformułowany po raz pierwszy w okresie romantyzmu. Wyraził się on w zwrocie do motywów ludowych, przede wszystkim fantastycznych, w dążeniu do ukazywania świata przez pryzmat ludowego bohatera, w przywołaniu gatunków literackich, które do tej pory funkcjonowały głównie w folklorze (przede wszystkim ballada).
 
Powieść poetycka - Gatunek zapożyczony od Waltera Scotta(1771-1832) ("Pieśń ostatniego minstrela") i rozwinięty przez G. Byrona(1788-1824) ("Giaur").
 
Romantyczny patriotyzm - uczynienie idei ojczyzny sprawą osobistą - prezentuje "Konrad Wallenrod" A. Mickiewicza. Gatunek cechuje fragmentaryczność fabuły, inwersja czasowa, bohater bajroniczny (samotny, poświęca rodzinę dla spraw kraju), orientalizm (przeniesienie akcji do średniowiecza - wyprawy krzyżowe), subiektywna narracja, synkretyzm rodzajowy i gatunkowy (epika, liryka, dramat, hymn, powieść, ballada, pieśń).
 
Ballada romantyczna - Romantycy za źródło narodowej odrębności uznawali, pogardzaną przez oświecenie, mistyczną kulturę ludową. Oparte na tej tematyce ballady ukazują świat rzeczywisty z elementami fantastycznymi i zagadkową fabułą.
 
Fantastyka - dziedzina literatury (a także filmu i innych dziedzin sztuki i kultury). Polega ona na kreowaniu istot, które są wytworem wyobraźni, części świata lub całej rzeczywistości zupełnie odmiennej od tej, którą znamy z życia. Fantastykę cechuje duża swoboda w zakresie konstrukcji świata przedstawionego.
 
Prometeizm w etyce charakteryzuje postawę etyczną, dla której ideałem moralnym jest dobrowolne podporządkowanie działań jednostki dobru większych grup społecznych lub nawet całej ludzkości. Nawiązuje do mitycznej postaci Prometeusza. Oznacza także bunt przeciwko boskim wyrokom i siłom natury oraz cierpienie własne w imię szczęścia ogółu.
 
Indywidualizm - doktryna filozoficzna, zgodnie z którą istotne znaczenie przyznawano tylko jednostkom. Postawę tę charakteryzuje silne poczucie niezależności i odrębności osobistej oraz postępowanie odbiegające od ogólnie przyjętych wzorów i norm. Indywidualizm wiąże się z przekonaniem o szczególnej roli jednostki, która stoi ponad tłumem. Na gruncie tej postawy powstał specyficzny typ bohatera romantycznego.
 
"Chorobą wieku" nazywamy pewien rodzaj postawy charakterystycznej dla epoki romantyzmu. Każdy bohater tej epoki ogarnięty "choroba wieku" przechodził w swym życiu pewne etapy.
Każdy z nich charakteryzował jakąś postawę, często był to typ bohatera odczuwającego apatię, nudę, niechęć do życia, które według niego było bezsensowne i pozbawione celu, a także skłóconego ze światem pragnącego własnej śmierci, wyobcowanego i nieszczęśliwie zakochanego.
Jedną z cech charakterystycznych "choroby wieku" było także podejmowanie różnych konceptów, które były do zrealizowania niemożliwe i kończyły się klęską.
 
Egotyzm - przesadne kierowanie zarówno własnej, jak i cudzej uwagi, na siebie samego, nieustanne myślenie o sobie i nadmierne zajmowanie się własną osobą (niezależnie od tego, czy jest ono pozytywne, czy negatywne), przy jednoczesnym zajmowaniu swoją osobą całego otoczenia.
 
Orientalizm - szczególnie utrwalona w kulturze Zachodu forma egzotyzmu polegająca na uzewnętrznieniu i akcentowaniu w tworach kultury fascynacji kulturami Wschodu, zwłaszcza indyjską, japońską, arabską, perską, chińską.
 
Idealizm to wiara w nadrzędność norm moralnych i prawnych nad twardą rzeczywistością dnia codziennego. W tym sensie idealizm jest pokrewny romantyzmowi. Idealista w tym sensie to człowiek kierujący się owymi nadrzędnymi, w jego przekonaniu, zasadami, wbrew opinii innych ludzi i często ze szkodą dla własnych interesów.
 
Mesjanizm - wiara w pojawienie się mesjasza, który zbawi świat. Idea mesjanizmu pojawia się w Biblii w Starym Testamencie (przyszły król Izraela).
 
Mistycyzm - dziedzina religii teologiczna badająca mistykę, hipotetyczne zjawiska religijne polegające na bezpośredniej łączności z Bogiem lub inną formą absolutu. W sensie bardziej ogólnym mistycyzm, to kierunek religijno - filozoficzny zakładający możliwość bezpośredniej łączności z Bogiem.
 
Historyzm - stanowisko filozoficzne i metodologiczne postulujące poznawanie rzeczywistości oraz ujmowanie zjawisk, zwłaszcza społecznych i kulturowych, w sposób historyczny, tj. ze względu na ich powstanie, rozwój i warunki dziejowe.
Historyzm jest terminem wieloznacznym: Określał uwzględnianie kontekstu historycznego w rozważaniach o człowieku i życiu społecznym, Była to nazwa światopoglądu i metody badań zjawisk społecznych, Występował w różnych postaciach.
 
Prowidencjalizm - pogląd historiozoficzny uznający Opatrzność za siłę kierującą losami ludzi i świata. Przekonanie o istnieniu opatrzności, która czuwa nad światem i dziejami.
 
Wallenrodyzm - postawa człowieka, który aby osiągnąć wyższy cel, sięga po środki nieetyczne - zdradę i podstęp. Przeżywa konflikt - musi wybierać między nakazami honoru, chrześcijańską moralnością a obowiązkiem walki. Poświęca życie, własne szczęście dla dobra narodu. Bohater osiąga cel, jednak ponosi klęskę jako człowiek.
Twórca bohatera użył "kostiumu historycznego" - Konrad Wallenrod ukazuje tragizm Polaków - czy zgadzać na wierność zaborcom, czy dokonać spisku; rewolucji. Pieśń wajdeloty Halbana wyraża chęć walki - "Z tej pieśni wstanie mściciel naszych kości".
 
Werteryzm - typ postawy bohatera przeżywającego rozterki filozoficzne, emocjonalne i etyczne, zwane bólem świata. Postawę cechuje pesymizm, melancholia, osamotnienie. Bohater nie może zrealizować ideałów i własnej osobowości. Doznaje zawodu w miłości - popełnia samobójstwo.
Werteryzm to również moda na strój - niebieski frak, żółta kamizelka oraz biała sukienka z różowymi kokardami, sposób bycia - wybujała uczuciowość, patrzenie na rzeczywistość przez pryzmat poezji, zachwyt naturą, bunt przeciw arystokracji.
 
Winkelriedyzm - bohater dynamiczny - słaby, znudzony, ból istnienia; wędrowiec, szuka celu życia, poznaje świat; spiskowiec. Sens istnienia widzi w samotnym poświęceniu dla ojczyzny, wyzwoleniu narodów spod władzy absolutnej
 
Reneizm - postawa wykreowana przez Rene Chateaubriand'a(1768-1848), symbolizująca "chorobę wieku". Bohater jest wrażliwy, nie potrafi znaleźć sensu istnienia - analogia do cech młodego Kordiana (Juliusza Słowackiego).
 
Bajronizm - bohater otoczony jest tajemnicą, człowiek wielkiego umysłu i serca, mści się na wrogu. Zemsta jednak nie koi rozpaczy - rodzi kolejne rozterki. Bohater ucieka w samotność, potwierdzając niepowtarzalną wielkość uczuć.
Byron stworzył wzorzec romantycznego poety - indywidualisty skłóconego z otoczeniem, samotnie walczącego o prawa jednostki do wolności. Wykreował model romantycznej miłości - namiętnej, jednej na całe życie, nieszczęśliwej, tragicznie zakończonej.
 
"CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA" Utwór ten ma cechy powieści epistolarnej. Składa się z listów jednej osoby. Narracja w pierwszej osobie. Każdy list jest oznaczony datą. Świat jest przedstawiony z punktu widzenia autora listów. W drugiej części jest fragment napisany w trzeciej osobie. Nacisk położony jest na prezentację uczuć bohatera.
Jest to historia uczucia i portret psychologiczny bohatera, który w tamtej epoce był uważany za wyraziciela emocji i uczuć tamtego pokolenia. Werter przyjeżdża do małego miasteczka, aby załatwić sprawy spadkowe matki. Na początku mieszka samotnie. Nie cierpi jednak z tego powodu. Snuje refleksje dotyczące własnego życia. Poświęca się lekturze dzieł Homera. Werter próbuje zbliżyć się do ludzi z niższych klas społecznych. Odkrywa, że oni nie są gorsi. Podoba mu się ich szczerość, naturalność, prostota życia, bliskość obcowania z naturą, spontaniczność, brak zakłamania. Werter wręcz idealizuje tych ludzi.
Jest to pogląd typowo sentymentalny. Werter jest szczególnie wrażliwy na piękno. Zafascynował go widok chłopca trzymającego swojego brata umożliwiając matce swobodną pracę. Wyciszyło go to. Zachwyca go natura i naturalność. Werter poznał Lottę. Od razu zafascynował się jej pięknem. Ostrzegano go by się w niej nie zakochał, bo jest ona już zaręczona. Werter czuje się jednak z nią szczęśliwy. Kocha ją ale wie, że nie może być jego.
Nastrój Wertera ulega błyskawicznym zmianom. Otrzymuje propozycję pracy w poselstwie i wyjeżdża. Ma nadzieję, że w pracy zmniejszy się jego ból. Tęskni jednak jeszcze bardziej. Miażdży to jego osobowość. Jest opętany miłością, nie może jednak z miłości do Lotty i pragnienia jej szczęścia zniszczyć jej życia z Albertem. Przeżywa depresję. Werter prosi o dymisję. Spotyka się z Lottą. Zaczynają wspólnie czytać Ojsona i całować się. Lotta zrozumiała, że też kocha Wertera. Werter nie potrafiłby jednak już żyć z Lottą. Pożycza pistolet od Alberta i popełnia samobójstwo.
Tragizm Wertera polega na nieszczęśliwej miłości, jego wybujałej uczuciowości i wrażliwości. Żeby być szczęśliwie zakochany musiałby unieszczęśliwić inna osobę. Werter czuł się inny od wszystkich. Nie mógł pogodzić się z rzeczywistością. Był w niej zagubiony. Jego uczucia dominowały nad racjonalnym postępowaniem.
 
"Faust" J.W.GOETHE - Jest to dramat, ale nietypowy w porównaniu ze wcześniejszymi. Nie ma regularności. Utwór nawiązuje do postaci pewnego alchemika, którego celem jest stworzenie złota. Pragnieniem Fausta jest rozszyfrowanie zagadki życia. Chce zdemaskować człowieka i jego sens życia.
Cecha charakterystyczna bohatera to aktywność. Chce wszystkiego sam doświadczyć. Zawiera pakt z diabłem. Faust zyskuje młodość i możliwość poruszania się w czasie i przestrzeni. Faust uważa, że nauka nic nie daje. Odrzuca wiedzę książkową, racjonalną, teoretyczną. Ma świadomość, że człowiek sam nie może poznać świata. Świat pozaziemski może pomóc w poznaniu świata ziemskiego. Całe życie dąży do poznania pewnych racji. Jest zafascynowany tym, co go otacza i tym, co się przed nim odkrywa.
Jego tragizm polega na tym, że ucząc się całe życie nie uzmysłowił sobie, że nic nie wie. Boli go to, że musiał korzystać z pomocy diabła w celu poznania świata. Czuje się nic nie warty. Człowiek musi wybierać. Jest do tego zmuszony. Ludzka natura nakazuje człowiekowi zdobywanie wiedzy, ale nie daje mu do tego żadnych narzędzi.
 
"Król Olch" J.W.GOETHE - Jest to ballada romantyczna posiadająca fabułę. Ojciec i syn wracają nocą, wśród zamieci przez las. Syn jest umierający. Nawiązuje się dialog pomiędzy ojcem a synem. Syn mówi, że widzi króla olszyn. Widzi też jego córki. Postrzega je jako realne postacie. Ojciec mówi, że nie są to realne osoby. Próbuje wytłumaczyć synowi jego wyobrażenia. Król olszyn grozi chłopcu, że weźmie go siłą, jeśli nie przyjdzie dobrowolnie. Chłopiec nie chce jednak rozstać się z ojcem. Umiera.
Są tu dwa światy: ojca - realny, racjonalny; syna - nierealny, chłopiec nie postrzega drzew, szumu wiatru i szelestu liści, widzi króla olszyn, to co postrzega syn jest niedostępne dla ojca. Autor chciał wpłynąć na emocje czytelnika.
Mogą tu być dwie interpretacje finału. Światy realny i fantastyczny są równoprawne. Oba światy kontaktują się poprzez osoby należące do tych światów.
 
"Romantyczność" Adam Mickiewicz Autor prezentuje irracjonalny stosunek do świata, co dobitnie podkreśla w motcie zaczerpniętym z Szekspira: "Zdaje mi się, że widzę... gdzie? Oczyma duszy mojej"; założeniem (typowo właśnie romantycznym) jest przeciwstawienie rzeczywistości i świata duchowego.
Bohater przedstawiony w utworze prezentuje podstawowe cech wszystkich późniejszych postaci: nieszczęśliwą miłość, tu związaną z Karusią, która tak bardzo kochała swego wybrańca, że w dwa lata po jego śmierci nadal zachowała głębokie uczucie i stara się z nim skontaktować duchowo. Widzi go na jawie, dlatego uznano ją za obłąkaną, nie reaguje na wezwania ludzi;
Obłąkanej dziewczynie przyglądają się dwie ważne postacie: starzec, przedstawiciel oświecenia (uznaje się go za Jana Śniadeckiego), który opowieści Karusi uznaje za bujdy i wierzy tylko w siłę swego "szkiełka i oka"; oraz poeta - podmiot liryczny,.
Poeta wyobrażenia Karusi uważa za coś normalnego i oczywistego, solidaryzuje się z nią w jej cierpieniu. Podkreśla, że uczucia silniej do niego przemawiają i mają na niego większy wpływ. Krytykuje starca i jego "martwe prawdy" i stwierdza, że nigdy nie pozna on prawd żywych radzi mu i innym "Miej serce, patrzaj w serce".
Postać dziewczyny wykazuje jeszcze inną cechę bohatera romantycznego: odwrócenie się od świata i bunt przeciwko niemu: "Nie lubię świata, Źle mnie w złych ludzi tłumie"; targają nią sprzeczne uczucia: boi się ducha ukochanego (wygląd trupa), ale chce aby pozostał z nią, bo go kocha
Ważną romantyczną cechą ballad jest ludowość, która objawia się tu w budowie (przekazy ustne), bohaterze z ludu, ludowej moralności (miłość wieczna), motywie zaczerpniętym na pewno z podań ludowych; pojawia się, choć słabo nakreślona, tajemniczość - widzenia ukochanego jako ducha; właśnie tylko lekka sygnalizacja nastroju stanowi podstawę, aby sądzić, że jest to utwór programowy, a przedstawiona scenka rodzajowa stanowiła tylko pretekst do zadania pytania, czy wiedzę czerpać można tylko z postrzegalnego świata.
Co do sztuki artystycznego przedstawienia, pojawiają się nowatorstwo w konstruowaniu ballady, występuje narracja z epiki, dramatyczne dialogi. Utwór ujęty jest w wierszowanej formie.
W balladzie "Romantyczność" przeżycia obłąkanej Karusi po śmierci ukochanego Jaśka są pretekstem do polemiki narratora ze Starcem- światem mijającej(zastanej) epoki. Istnieje motyw z folkloru- duch kochanka jest łącznikiem świata żywych i zmarłych. Stan obłąkania dla romantyków stanowi wyraz niezwykłego życia wewnętrznego; sensualnego postrzegania rzeczywistości. Zjawa widziana jest tylko przez Karusię, prosty lud wierzy w jej obecność, a Starzec uważa za niemożliwe istnienie ducha. Miłość przeciwstawia się rozumowi: "Czucie i wiara silniej mówi do mnie, niż mędrca szkiełko i oko". Pojawiają się antynomie (świat materialny - duchowy, prawdy żywe - martwe). Gnoseologiczna (dotyczącą przedmiotu i sposobu poznawania świata) dyskusja kończy się słowami: "Miej serce i patrzaj w serce".
 
"ODA DO MŁODOŚCI" Adam Mickiewicz Powstała w 1820 roku. Została napisana do filomatów (tajne stowarzyszenie studentów i absolwentów Uniwersytetu Wileńskiego).
Utwór stał się bardzo popularny. Wyrażał poglądy młodego pokolenia. Jest tu prezentacja świata rzeczywistego zastanego i świata, który ma powstać, który jest dopiero w zamysłach. Obecnie ludzie zadowalają się tym, co mają. Ukazany jest świat klasycyzmu. Ludzie widzą tylko to, co da się wytłumaczyć.
Ludzie starego pokolenia są egoistami, są bez serca. Świat jest gnuśny, krępujący. Panuje w nim marazm i apatia. Jest to apoteoza młodości i pewnego braterstwa. Nowy świat będzie o wiele lepszy. Będzie swoboda i wolność. Nieograniczone możliwości dla młodzieży. Należy walczyć choć początki będą ciężkie.
Ludzie powinni trzymać się razem i kierować się uczuciami i emocjami. Zapanuje wtedy jedność, wspólnota i braterstwo. Ludzie będą wtedy mogli żyć tak jak pragną.
Wiersz ma charakter odezwy. Świadczy o tym często wypowiadane zdanie wykrzyknikowe. Adresatem jest młodzież. Podmiot liryczny domaga się zdecydowanych zmian. Kontrastem jest tu świat stary, obecny z nowym, z marzeniami. Są tu żądania walki z tym, co ogranicza wolność i swobodę.
Aby nastał nowy świat należy się jednoczyć. Młodzież powinna patrzeć dalej niż stare pokolenie. Nie wolno się przejmować niepowodzeniami. Jeżeli nie zacznie się działać to pozostanie się w starym świecie. Nowy świat ma być rozpoczęty przez młodość. Oni będą nim władać. Ci, którzy walczą nigdy nie zestarzeją się duchem.
Wiersz ma charakter rewolucyjny. Jest to nawoływanie do walki o wolność. Oda wyraża optymizm wierząc, że świat zostanie zmieniony. Jest to utwór z pogranicza romantyzmu i klasycyzmu.
 
"Świteź" Adam Mickiewicz Ballada ta jest utworem swobodnie nawiązującym do ludowych legend o tajemniczym jeziorze. Budowa ballady jest trójczłonowa.
W pierwszej części, posługując się poetyckimi metaforami i porównaniami, narrator opisuje urzekającą urodę jeziora Świteź. Piękno przyrody skonstruowane zostało z tajemniczą i pełną grozy atmosferą otaczającą to miejsce. Pozornie spokojna i przyjazna natura pokazuje swoje drugie oblicze. Tajemnica jeziora rozbudza ludzką ciekawość.
W drugiej części ballady została opisana wyprawa pana na Płużynach, który postanowił rozwiązać zagadkę Świtezi. W obawie przed skutkami konfrontacji z tajemnymi siłami oddał się wcześniej pod Boską opiekę oraz sprowadził księdza, który "przeżegnał, pracę pokropił".
Ostatnia i najobszerniejsza część ballady to udramatyzowana opowieść wyłowionej z wody kobiety-ducha o historii zatopionego miasta. Córka władcy Świtezi Tuhana odkrywa przed zebranymi tajemnicę jeziora. W dawnych czasach, kiedy Tuhan pospieszył z pomocą obleganemu w Nowogrodzie przez siły carskie Mendogowi, ruskie wojska napadły na Świteź, w której pozostały jedynie kobiety, starcy i dzieci. Zrozpaczona księżniczka zaczęła prosić Stwórcę o śmierć i wtedy Bóg zatopił miasto a jego mieszkańców zamienił w kwiaty. Najeźdźców spotkała kara, gdy zaczęli zrywać kwiaty - spotkała ich śmierć.
Opowiedziana przez córkę Tuhana historia jeziora Świteź ma znaczenie wieloaspektowe. Odkrywa przed zebranymi wydarzenia historyczne, ukazuje potęgę sił natury, a także stanowi wykładnię ludowej moralności. Przyroda potrafi sprzyjać ludziom, ale także potrafi karać tych, którzy popełniają grzechy i zbrodnie. W swoich działaniach jest bezwzględna i okrutna.
 
"Świtezianka" Adam Mickiewicz Tematyka ballady pochodzi z ludowych wierzeń oraz przekazu ustnego. Zakorzeniona jest także w przekonaniach o istnieniu nimf wodnych czy też świtezianek, które pokazują się nad brzegami jezior. Główną myśl utworu stanowi wiara w nieuchronność kary, która należy się wszystkim za złamanie danego słowa.
Młody strzelec obiecywał dziewczynie miłość i wierność, składał jej miłosne przysięgi, chciał ją poślubić i być z nią na zawsze. Poprosił nawet ukochaną, o której na początku nic nie wiedział, kim jest, skąd pochodzi, aby z nim zamieszkała. W odpowiedzi na jego prośbę dziewczyna wyznała mu, iż nie jest pewna stałości jego uczuć. Strzelec, chcąc zjednać sobie ukochaną i przekonać ją o szczerości swych uczuć, zapewnia ją o swej dozgonnej miłości i wierności.
Dziewczyna, ciągle nie wierząc słowom mężczyzny, postanawia wystawić go na próbę i sprawdzić tym samym, czy był z nią szczery. W rzeczywistości jest ona nimfą wodną z jeziora Świteź i właśnie pod tą postacią zaczyna kusić strzelca, chcąc sprawdzić, czy dotrzyma danego jej słowa. Jednak nim przemieniła się w "dziewiczą piękność", ostrzegła młodzieńca przed niedotrzymaniem przez niego przysięgi. Ów strzelec błąka się szukając ukochanej i właśnie wtedy jego oczom ukazuje się piękna nimfa. Będąc namawianym do miłosnych igraszek, w końcu popełnia grzech niewierności w stosunku do swej ukochanej.
Rzuca się w wody jeziora i dopiero, gdy był na jego środku, dostatecznie blisko, aby dokładnie dojrzeć nimfę, rozpoznaje w niej swą ukochaną. Zdradzona i zraniona kochanka przepowiada mu karę, która go spotka za niedotrzymanie przysięgi. Za niewierność ukarany ma być śmiercią fizyczną oraz wiecznym potępieniem.
Kara, jaka spotyka młodzieńca, jest przemienienie go w modrzew stojący nad brzegiem jeziora, któremu zapisane jest, iż będzie jęczał z żalu i tęsknoty za utraconym szczęściem.
W utworze ważną rolę odgrywa przyroda, która stanowi tło przedstawianych wydarzeń. Nie jest to jednak zwykła przyroda - ma ona cechy fantastyczne. Jej opisy mają za zadanie odzwierciedlić uczucia i nastroje bohaterów oraz stworzyć charakterystyczny dla konkretnego dzieła nastrój. Przemienianiu strzelca w drzewo towarzyszą dziwne, tajemnicze zjawiska
Utwór zbudowany jest z trzydziestu ośmiu zwrotek, liczących po cztery wersy. Występują rymy, np. pieni - cieni, rada - biada. Wyróżnić możemy następujące środki stylistyczne: epitet ( "piękna dziewczyno"), pytanie retoryczne ("Gdzie dom twój, gdzie są rodzice?"), porównanie ( "Znikła jak lekki powiew wietrzyka"), wykrzyknienie ( "I biada jego złej duszy!"), metafora ("Słowicze wdzięki w mężczyzny głosie, A w sercu lisie zamiary").
Narrator reprezentuje spojrzenie bliskie romantycznemu, wrażliwe na piękno natury oraz otwarte na tajemniczość, jaka się w niej kryje. Jego spojrzenie pada zarówno na rzeczy proste, jak i tajemnicze, wymagające głębszego poznania.
 
"Sonety Krymskie" Adam Mickiewicz Podmiot liryczny mówi, że podoba mu się krajobraz orientalny. Znajduje się w krainie dostatku i pięknych ludzi. Zachwyca się pięknem, ale tęskni za swoją ojczyzną i przeszłością. Nie może teraz wrócić do swojej ojczyzny. Wiąże mu się ta rzeczywistość z Litwą. Wyraża tutaj nostalgię. Woli Litwę, choć jest niedostępna niż piękne obszary orientalne. Sceneria jest piękna, ale uczucia ulokował gdzie indziej. Potrafi kontemplować piękno przyrody, ale nie może zdobyć się na poruszenie uczuć.
Tekst kończy się zastanowieniem się podmiotu lirycznego czy ojczyzna o nim pamięta. Pielgrzym to człowiek wygnany z ojczyzny. Tęskni za nią i tuła się po świecie. Poszukuje miejsca dla siebie. Dąży do miejsca świętego dla siebie. Jest to trudna wędrówka. Dąży do celu poprzez myśli, wspomnienia. Pielgrzym zawsze wraca do swojego miejsca. U Mickiewicza jest to pielgrzymka ducha i uczuć.
 
Przesłanie "Pana Tadeusza" Mickiewicz stworzył epos w latach 1832-34 na emigracji w Paryżu. Na genezę utworu składają się czynniki polityczne - spór stronnictw postępowego i konserwatywnego, wojny Napoleona z lat 1811-12 oraz osobiste - tęsknota za ojczyzną; wspomnienia z dzieciństwa.
"Pan Tadeusz" nawiązuje do historii Polski - od konfederacji barskiej, w której brał udział Maciej Dobrzyński. Stolnik Horeszko był zwolennikiem reform w obradach Sejmu Wielkiego. Motywy muzyczne Jankiela ujmują Konstytucję 3. majową, powstanie kościuszkowskie, rzeź Pragi, powstanie Legionów Dąbrowskiego.
Mickiewicz zawarł wizję narodu, który dążąc do niepodległości, zniesie pańszczyznę i podziały stanowe. Wykreował Jacka Soplicę, bohatera dynamicznego, który przeżywa jedyną w życiu, nieszczęśliwą miłość do Ewy Horeszkówny. Przeżywa wewnętrzny konflikt po dokonaniu zbrodni. Dokonuje ekspiacji - wstępuje do zakonu bernardynów, walczy i organizuje powstanie na Litwie. Bohater, podobnie jak Wallenrod, rezygnuje ze szczęścia osobistego. Nie jest jednak samotnym bojownikiem, lecz emisariuszem; agituje szlachtę i chłopów do wspólnej walki.
Autor często używał słowa "ostatni", aby podkreślić upadek sarmackiej Polski. Rodzi się nowe, postępowe, demokratyczne pokolenie (Tadeusz, Robak). Poetę cechuje jednak przywiązanie do tradycji; obyczajów (polowania, grzybobrania, biesiady, "czarna polewka"). Poeta idealizuje i personifikuje opisy przyrody - nadaje jej baśniowy charakter. Człowiek żyje w harmonii z rytmem natury. "Pan Tadeusz" to księga patriotyzmu, napisana (podobnie jak późniejsza "Trylogia" Sienkiewicza) "ku pokrzepieniu serc"
 
"Dziady" cz. III to jeden z najwybitniejszych polskich dramatów romantycznych, utwór o niezwykłej sile oddziaływania, zadziwiający różnorodnością zastosowanych środków artystycznych.
Konrad jest typowym bohaterem romantycznym i jak Prometeusz skłócony z Bogiem, człowiek o wybitnej indywidualności, pełnym tragizmu, którego źródłem jest nieszczęście jego narodu.
Typowo romantyczne jest również celowe nieprzestrzeganie klasycznej zasady trzech jedności: miejsca, czasu i akcji, a także łączenie w ramach formy dramatycznej elementów epickich i lirycznych.
Epicki charakter mają opowiadania Sobolewskiego i Adolfa o męczeństwie polskiej młodzieży, wiersze zamieszczone w "Ustępie", natomiast "Wielka Improwizacja" to fragment o charakterze lirycznym, choć nie pozbawiony cech dramatycznych, o silnym napięciu emocjonalnym (bunt przeciw Bogu, walka o duszę Konrada).
Wybitnym osiągnięciem poety jest również umiejętne wprowadzanie scen realistycznych i fantastycznych, w zależności od tematu. Sceny realistyczne dotyczą zazwyczaj niedawnej przeszłości Polski, ukazują martyrologię społeczeństwa czy też jego charakterystykę.
Sceny fantastyczne to przede wszystkim dramat Konrada oraz sceny wizyjne dotyczące przyszłości Polski, ukazane w widzeniu księdza Piotra. W scenach tych mamy do czynienia z działaniem sił nadprzyrodzonych, egzorcyzmami, złymi i dobrymi mocami, prowadzącymi walkę o duszę człowieka.
 
"Konrad Wallenrod" - Adam Mickiewicz Powieść poetycka z dziejów litewskich i pruskich. Jest to poematem, który zapoczątkował w historii literatury okres, w którym: problematyka narodowa i sprawy związane z walką o niepodległość wysunęły się na plan pierwszy, literatura stała się narzędziem kształtowania uczuć patriotycznych i utrzymywania świadomości narodowej.
Najważniejsza kwestia podjęta w utworze to dylematy moralne i tragizm postaci reprezentującej układ zbieżny z konfliktem etycznym współczesnego autorowi społeczeństwa (zmagania moralne spiskowców polskich i rosyjskich). Wallenrod stanął przed zadaniem, które w imię miłości do ojczyzny wymagało od niego konieczności woboru nieetycznych dróg działania (- starcie racji władcy z racjami poddanego; - przysięga na wierność i konieczność jej złamania; - legalizm i nielegalność spisku).
 
"Kordian" - dramat romantyczny Juliusza Słowackiego. Utwór napisany został w 1833 roku, ukazał się anonimowo w Paryżu w 1834.Jest to polemika niezdolności do romantycznego czynu spiskowca, obezwładnionego moralną rozterką legalizmu i krytyką postawy Konrada z Dziadów. Utwór nawiązuje do powstania listopadowego i opisuje historię nieudanego spisku na życie cara Mikołaja I. Główny bohater, tytułowy Kordian, ze względu na wewnętrzną słabość, nie jest w stanie dokonać zamachu i car uchodzi z życiem.
Słowacki próbuje zrozumieć przyczyny klęski powstania oraz pokolenia powstańców. Uważa, że jedynie absolutne poświęcenie i zgoda na walkę do końca może przynieść niepodległość. Postać literacka Kordiana została całkowicie stworzona na potrzeby utworu - imię Kordian (znaczące dosłownie: dający serce) zostało wymyślone.
Kordian jako bohater posiada wszystkie cechy charakterystyczne dla romantyka: targają nim rozterki świadomości i rozterki typu egzystencjalnego. Nie może odnaleźć swojego miejsca w rzeczywistości, przeżywa nieszczęśliwą miłość do Laury - która skazała go na samotność, a rozdarty w poszukiwaniu idei dobra, wskazówki otrzymuje od szatana, co doprowadza go na skraj upadku.
Utwór jest polemiką z niehonorową walką o niepodległość. Polemiczna do mickiewiczowskiej idei Polska Chrystusem narodów idea Winkelriedyzmu Słowami "Polska Winkelriedem narodów!" przyrównuje rolę Polski w historii Europy do roli legendarnego bohatera szwajcarskiego Winkelrieda, który w bitwie z Austriakami miał chwycić kopie rycerzy i skierować je wszystkie na siebie. Podobnie Polska ma spełnić ofiarę wobec innym narodów, ale ofiara ta ma polegać nie na biernym cierpieniu (jak w III części Dziadów), ale na walce czynnej.
 
"Nie-boska komedia" Zygmunt Krasiński -wydana w 1835 roku w Paryżu i jest trzecim wielkim dramatem romantycznym. Jest przykładem dramatu otwartego, w którym bohater i jego świat stanowią jedyną oś kompozycyjną.
Część I i II to tzw. dramat rodzinny oraz wpisany w niego dramat poety. Mąż - romantyczny poeta staje się sprawcą dramatu rodziny. Jest ojcem Orcia i mężem Marii, kobiety darzącej go szczerym, prawdziwym uczuciem, niestety nieodwzajemnionym. Żona bowiem wydaje się marzycielowi i fantaście zbyt przyziemna, zwyczajna, nie pasująca do wizji idealnej kochanki, za którą podświadomie tęskni. Mąż jest indywidualistą, żyje wyłącznie w świecie wybujałej wyobraźni i poetyckiej ułudy. Poezja staje się dla niego jedyną absolutną wartością i źródłem piękna i prawdy. Ulegając wyobraźni opuszcza Marię i udaje się za dziewicą, która wydaje się być istotą niebiańską. Gdy rozpoznaje w niej szkaradny twór szatański, powraca do rodziny, ale jest już za późno.
Maria umiera w szpitalu dla obłąkanych wypraszając wcześniej u Boga, aby syn został poetą. Nieświadomie skazała syna na los tragiczny, bo tragiczne jest życie poety boleśnie odczuwającego nieprzystawalność marzeń do realiów życia.
Postawa Męża podlega surowemu osądowi Krasińskiego. Określony zostaje jako tzw. poeta potępiony, który grzeszy brakiem miłości, bo nie ukochał nikogo prócz siebie i swoich myśli. Jest to obraz poety, który oddzielił się od życia przepaścią słowa, bo zabrakło harmonii między pięknem poezji a czynami. Przeciwieństwem poety potępionego jest poeta błogosławiony, którego życie jest harmonijnym zespoleniem z pięknem jego twórczości.
Części III i IV to tzw. dramat społeczny opisujący poetycką wizję rewolucji społecznej, walki na śmierć i życie dwóch obozów: - arystokracji, znajdującego się w Okopach Świętej Trójcy, któremu przewodzi hrabia Henryk- rewolucjonistów, którego przywódcą jest pozbawiony uczuć Pankracy.
Obaj przywódcy to postacie tragiczne. Hrabia Henryk ma świadomość, że jego klasa już wypełniła swą dziejową rolę i teraz skazana jest na zagładę. Postrzega arystokratów jako ludzi małych duchem, podłych, tchórzliwych konformistów godnych pogardy. Jego samobójcza śmierć wynika z poczucia, że bronił sprawy przegranej, a tylko honor nie pozwolił mu na uratowanie życia przez paktowanie z Pankracym.
Pankracy mimo spektakularnego zwycięstwa nad arystokratami poczucie klęski jest także udziałem. Ukazany on został przed wszystkim jako mściciel, bo motorem działania wszystkich rewolucjonistów jest ślepa nienawiść, okrucieństwo, żądza odwetu, niszczenie i mord.
Ważna dla idei utworu jest ostatnia scena, w której Pankracy zbyt późno zrozumiał, że tylko miłość, a nie zbrodnia, ma siłę zdolną do stworzenia nowego, harmonijnego(czyli boskiego) ładu świata.
 

 


Alkomat- wirtualny test

Alkomat- darmowa aplikacja na Androida

Pobierz ze sklepu Google Play
Olinowanie stałe- kalkulator średnic

Olinowanie stałe- darmowa aplikacja na Androida

Pobierz ze sklepu Google Play
przepis na gogfry

Przepis na gofry

zobacz
przepis na bitą śmietanę

Przepis na bitą śmietanę

zobacz